De Gent Waste Brick voor DING is een koolstofarme gevelsteen die van gerecycleerd afvalmateriaal uit Gent wordt gemaakt. Hij werd ontwikkeld voor de bouw van de nieuwe vleugel van Design Museum Gent.
Als onderdeel van het masterplan voor de verbouwing van Design Museum Gent werkt het museum aan een grootschalig renovatieproject om zijn bestaande gebouwen uit te breiden. De nieuwe vleugel, waarvan de bouw later dit jaar zal starten, zal onderdak bieden aan tentoonstellings- en eventruimtes die het museum in staat zullen stellen om zijn culturele programmatie te verruimen en meer bezoekers te bereiken.
Om de hoeveelheid materiaalgebonden emissies van het ontworpen gebouw te beperken en tegemoet te komen aan de wensen van de opdrachtgever voor de nieuwe vleugel, werd een lokale circulaire gevelsteen op basis van kalk ontwikkeld en gecertificeerd voor gebruik in het gebouw. Het project werd gefinancierd met een genereuze subsidie van Vlaanderen Circulair en sogent, namens de stad Gent. Design Museum Gent, sogent, Carmody Groarke, BC Materials, Local Works Studio en TRANS Architectuur verrichtten samen het onderzoekswerk.
Onderzoek is een van de kernactiviteiten van een goede ontwerper en een goed designmuseum. Als museum moet je nadenken over de grote vraagstukken zoals klimaatverandering en moet je de mensen naar mogelijke oplossingen leiden. We zijn er trots op dat we het initiatief hebben genomen voor dit onderzoeksproject. De Gent Waste Brick voor DING heeft het potentieel om van deze wereld een betere plek te maken. We vinden het buitengewoon spannend dat wij de locatie zijn waar het onderzoek in een echte, innovatieve gevelsteen uitmondt.
Katrien Laporte, directeur Design Museum Gent
De ontwerpers wilden het gevelontwerp laten aansluiten bij de lichte kleur van de bestaande gebouwen in Gent. Voor de bleke gevelsteen en witte mortel wordt gebruikgemaakt van de lokaal beschikbare afvalstromen van de stad als toeslagmateriaal (onder meer fijngemalen beton en wit glas) en kalk als voornaamste bindmiddel. Alle composietmaterialen worden zorgvuldig geselecteerd om een lichte tint te verkrijgen. De afvalmaterialen worden op een productiesite in het centrum van Gent nauwgezet gefilterd en gesorteerd, alvorens te worden geperst tot de gespecificeerde vorm en grootte.
De Gent Waste Brick wordt uitgehard in plaats van gebakken en verkrijgt zijn sterkte door carbonatatie. De hydraulische kalk vangt CO2 op uit de atmosfeer terwijl de gevelstenen uitharden. De stenen blijven dus koolstof opslaan tijdens de volledige levensduur van het gebouw. Het ontwerpteam werkte nauw samen om een unieke materiaalsamenstelling te specificeren die, ondanks zijn beperkte hoeveelheid materiaalgebonden emissies, sterk en resistent genoeg is voor buitentoepassingen. Het fabricageproces, in combinatie met het gebruik van gerecycleerde composietmaterialen, levert een gevelsteen op met 0,17 kg CO2-uitstoot, slechts 1/3 van de CO2-uitstoot van een gebakken gevelsteen op basis van klei.
In het licht van toekomstgerichte, duurzame stadsontwikkeling is steeds belangrijker om in te zetten op materialen die recycling, of in dit geval, upcycling mogelijk mogen. Met dit vooruitstrevend onderzoekstraject, neemt ons stadsontwikkelingsbedrijf sogent een voortrekkersrol op in de ontwikkeling van een nieuw duurzaam, circulair materiaal.
Sami Souguir, schepen van cultuur, ruimtelijke planning en stadsontwikkeling en voorzitter sogent
Het team werkte nauw samen met sogent en Design Museum Gent om een zeer ambachtelijk en op maat vervaardigd materiaal te creëren dat de cultuur en waarden van de instelling belichaamt, dat de materiaaleigenschappen en esthetische kenmerken van een traditionele gevelsteen in vraag stelt en bovendien past in het rijtje van designobjecten die het museum tentoonstelt of in bewaring heeft. In een participatieprogramma zullen inwoners van de stad en bezoekers de kans krijgen om mee te helpen bij het maken van een gevelsteen. De gevelstenen zullen in Gent worden geproduceerd met behulp van een schoon en eenvoudig productieproces dat makkelijk in een andere stedelijke omgeving kan worden gekopieerd. De productie veroorzaakt geen emissies, nevenproducten of afval.
De gevelstenen ondergingen een robuust ontwikkelingsproces, inclusief toetsing aan de Europese Normen en overleg met de certificeringsinstantie voor de Belgische bouwsector BCCA (Belgian Construction Certification Association). Door traditionele productieprocessen te herbekijken, pakt het project complexe problemen aan op het vlak van circulaire economie in de bouwsector zoals de haalbaarheid van lokale bouwactiviteiten, de beschikbaarheid van lokale hulpbronnen en het testen van gerecycleerde materialen.
Het project was slechts mogelijk dankzij de kennis en expertise van de projectconsultants en de ondersteuning, het enthousiasme en de gedurfde visie van de opdrachtgevers: sogent en Design Museum Gent.
De totstandkoming van de Gent Waste Brick was niet mogelijk geweest zonder de gulle steun van de opdrachtgevers, diverse instellingen en lokale en nationale overheden die nauw samenwerkten met de ontwerpers en makers, en die samen de ambitie nastreefden om voor de toekomst nieuwe koolstofarme oplossingen voor de bebouwde omgeving te vinden. We kijken ernaar uit om te zien hoe de Gent Waste Brick wordt gebruikt als onderdeel van een ruimere, duurzame strategie voor de bouw van de nieuwe DING-vleugel.
Neil Michels, Associate van architectenbureau Carmody Groarke
De impact van deze lokaal geproduceerde steen op basis van Gentse afvalmaterialen blijft niet beperkt tot zijn massale koolstofbesparing. Vooral de impact op het denken van mensen is belangrijk: het is echt mogelijk om onze industriële processen te herbekijken en samen te evolueren in de richting van een echte transitie van onze bebouwde omgeving. De bal ligt in het kamp van onze gemeenschappen!
Ken De Cooman, medeoprichter BC Materials