Studie- en ontwerpopdracht voor de toekomstige renovatie

Nood aan vernieuwing

Het Huis van Alijn, het museum van het dagelijkse leven aan de Kraanlei, heeft nood aan een grondige restauratie en renovatie. Het museum moet toegankelijker worden, ook voor rolstoelgebruikers. Het parcours voor de bezoekers kan logischer en enkele ruimtes kunnen beter benut worden. De oude gebouwen hebben nieuwe technieken en een energie-optimalisatie nodig.

Geen simpel verhaal want het Huis van Alijn is gevestigd in een verouderd middeleeuws godshuis dat dateert uit de 14^e eeuw. Het gebouw bestaat uit verschillende huisjes rond een binnentuin, een kapel en drie rijhuizen aan de Kraanlei. Als eerste stap, kreeg sogent de opdracht van de stad om een masterplan op te maken voor de ruimtelijke reorganisatie. We werden daarvoor bijgestaan door OYO Architects uit Gent.

Masterplan

Een grote uitdaging voor alle betrokken partners: het masterplan moest tegemoet komen aan de eisen van het museum, maar ook rekening houden met de adviezen van de brandweer en de toegankelijkheidsambtenaar. Bovendien is het Huis van Alijn een beschermd monument, met een indrukwekkend verleden dat uiteraard met veel respect moet benaderd worden.

Om het museum klaar te stomen voor de toekomst, zijn er drie ingrepen nodig: een verbeterde toegankelijkheid, een beter aansluitend museumparcours en een optimaler ruimtegebruik. Er werd gezocht en gepuzzeld. Er werden verschillende scenario’s uitgewerkt, waaruit één voorkeursscenario werd geselecteerd dat aan de verwachtingen van alle betrokken partners voldeed.

1. Verbeterde toegankelijkheid
   In het voorkeursscenario krijgt het museum een nieuwe, rolstoeltoegankelijke hoofdingang ter hoogte van huisnummer 67 aan de Kraanlei. Bezoekers kunnen hier dan meteen het onthaal, de ticketverkoop, de vestiaire, het sanitair en de museumshop vinden. De binnentuin is nog steeds bereikbaar via het poortje aan de Kraanlei, waar de huidige ingang zich bevindt.
   
   De binnentuin wordt heraangelegd en uitgerust met een rolstoeltoegankelijke zone.De nieuwe, drempelloze, hoofdingang zou verschuiven naar de Kraanlei 67, voorbij de kapel. Daar moet ook een lift komen, die niet zichtbaar is vanop de Kraanlei. Op deze plek zal heeft de toevoeging de minste impact hebben op het beschermd monument. Via de lift en traphal kunnen ook de verdiepingen van de kapel bereikt worden.
2. Aansluitend museumparcours
   Het huidige parcours wordt op verschillende plaatsen onderbroken. Dat is voor bezoekers niet altijd logisch en helemaal niet praktisch. Om dat op te lossen, worden in het voorkeurscenario verschillende ingrepen voorzien.
   
   Op het gelijkvloers verhuist het museumcafé naar de rechtervleugel. Op die manier ontstaat een ononderbroken L-vormig geheel. Naast het museumcafé wordt in de rechtervleugel nog een aparte vergaderruimte voorzien. Op de eerste verdieping wordt een nieuwe verbinding tussen de vleugel aan de Corduwanierstraat en de rechtervleugel gemaakt. Ook tussen de linker- en rechtervleugel wordt een doorsteek gerealiseerd, net boven het portaal aan de Kraanlei. Op die manier wordt het museum op de eerste verdieping verbonden en is een volledige rondgang met ononderbroken parcours mogelijk.
3. Ruimtes optimaliseren
   Het poppentheater van ‘Pierke van Alijn’ kan van de zolderverdieping naar de kapel op het gelijkvloers verhuizen. Die locatie laat een betere evacuatie toe en is meteen een leuker kader voor de voorstellingen. Op de tweede verdieping van de kapel komt een multifunctionele ruimte. De derde verdieping kan dienst doen als archief.
   
   Op het gelijkvloers van de vleugel aan de Kraanlei worden de Koninklijke Bond der Oost-Vlaamse Volkskundigen, kortweg de KBOV, het kenniscentrum Studio Alijn en leeszaalvoorzieningen ondergebracht. Burelen en berging voor het personeel van het Huis van Alijn blijven in de huisnummers 69 en 71 langs de Kraanlei.

Studieopdracht

Dit masterplan vormt de basis voor de verdere studie van de restauratie en de renovatie van het museum en de volledige site. Die zal uitgevoerd worden door aNNo architecten. Zij haalden de opdracht binnen en maken nu werk van een studie voor de restauratie en herontwikkeling van het Huis van Alijn vanaf het schetsontwerp tot het definitief ontwerp.

Historiek

De geschiedenis van de site gaat terug tot in de 14de eeuw en leest als een middeleeuws liefdesdrama. Simon Rijm, een rijke patriciërszoon, vermoordde zijn liefdesrivaal Hendrik Alijn. Om genade te krijgen moest hij een godshuis voor arme vrouwen oprichten en onderhouden. Zo werd het Kinderen Alijns Hospitaal, ook wel Sint-Katharinahospitaal genaamd, gebouwd in 1363.

Het bestond aanvankelijk uit slechts acht houten woningen en een kapel. Twee eeuwen later werd het godshuis heropgebouwd in steen en uitgebreid tot achttien woningen rond de binnentuin en tien huurpanden aan de Kraanlei. In de 19de eeuw werd de site in gebruik genomen als beluik voor arbeiders. In 1941 kocht de Stad Gent het gebouw. Twee jaar later werd het beschermd als monument. Sinds 1962 is het pand ingericht als museum met een waardevolle historische volkskundige collectie.

In 2000 veranderde het museum van naam en startte het Huis van Alijn met een nieuwe missie en visie. Meteen werd ook een nieuwe museumpresentatie geopend. Hiervoor werden een aantal minimale bouwtechnische ingrepen gedaan om de gebouwen toegankelijker te maken en meer geschikt als tentoonstellingsruimtes.