Union Cotonnière
De voormalige UCO-site is een bedrijventerrein van in totaal elf hectare groot. Het bevindt zich ten noorden van het stadscentrum, tussen de Bloemekenswijk en het bedrijventerrein Nieuwevaart-Wiedauwkaai.
Het is een plek met een rijke geschiedenis. Na de schade aangericht tijdens de Eerste Wereldoorlog, beslisten enkele Gentse weverijen om samen te smelten tot Union Cotonnière of kortweg UCO. UCO was ooit de trots van de Gentse textielindustrie. In haar gloriedagen stelde het bedrijf zo'n 10.000 arbeiders te werk in twintig verschillende vestingen.
In 1947-1948 opende het textielbedrijf een nieuwe spinnerij en weverij op deze plek. De verwachtingen van de nieuwe fabriek waren groot. Er zou zo'n 40.000 kilo stof, 25.000 kilo touw en 10.000 kilo weefsels per week geproduceerd moeten worden.
Om de nodige oppervlakte van 35.000 vierkante meter te realiseren zonder verdiepingen en met zo weinig mogelijk kolommen of tussensteunpunten, was een efficiënt en vernieuwend plan van aanpak nodig. Het UCO-gebouw was dan ook de eerste fabriekshal waarin de combinatie van prefabricatie en voorgespannen beton werd toegepast. De techniek van het voorgespannen beton werd op dat moment in Gent geperfectioneerd door professor Gustave Magnel. De UCO-fabriek toonde aan dat het voorgespannen beton een volwaardig bouwmateriaal was geworden.
Het Getouw
In 2008 besloot het bedrijf haar vestiging in de Maïsstraat te sluiten en in vereffening te gaan. In januari 2009 sloot de fabriek effectief haar deuren. Sindsdien stonden de gebouwen zo goed als leeg.
Het vrijkomen van deze site was voor de Stad Gent een uitgelezen kans om een aantal tekortkomingen in dit 19de-eeuws woonweefsel op te vangen. In deze dichtbevolkte wijk kwam namelijk een groot gebied vrij om de bewoners van de wijk toegang te geven tot werkgelegenheid, meer openbaar groen, een betere mobiliteit en ruimte voor wijkinitatiatieven. Op verzoek van de Stad Gent kocht sogent de site in 2010.
Om de site een doordachte herbestemming te geven, werd het stadsvernieuwingsproject ‘Het Getouw’ op poten gezet. In de Bloemekenswijk herinnert namelijk niet enkel de UCO-site aan het rijke industrieverleden van de buurt, ook twee andere vlakbij gelegen textielfabrieken, Filature du Rabot en Filature Nouvelle Orléans, lieten hier na de sluiting een enorm potentieel achter. Met het stadsvernieuwingsproject Het Getouw krijgen al deze terreinen een nieuw leven en wordt er geïnvesteerd in groen, wonen en werkgelegenheid. De naam ‘Het Getouw’ verwijst naar een weefgetouw en zo ook naar het textielverleden van de wijk. Het is ook een knipoog naar de projecten die er ‘op touw’ gezet worden.
Sociale economie
Voor de herbestemming van de UCO-site is er vooral aandacht voor het behoud van de economische functie van de fabriek, de aanleg van kwaliteitsvol groen en het versterken van interactie tussen de bewoners. Op basis van dit programma van eisen, werkte het architectenbureau BRUT een masterplan uit. Het gesloten bedrijventerrein van elf hectare krijgt hierin een grondige facelift. Het wordt een opengewerkt gebied met ruimte voor economische activiteit, nieuwe wegen, een wijkpark en wijkinitiatieven.
De economische invulling van de site staat centraal in de herbestemming. Door de ligging, maar ook door de aanwezige en bruikbare gebouwen, is de UCO-site een uitgelezen locatie voor een cluster van sociale economiebedrijven. Zij bundelden zich samen in SEC vzw en worden na de renovatie van de fabriek de belangrijkste gebruikers van de site. Sinds 2012 is het opleidings- en tewerkstellingscentrum (OTC) van het OCMW op het terrein actief. Om aan al deze gebruikers plaats te bieden, wordt het enorme fabrieksgebouw in twee gesplitst. De nieuwe centrale as krijgt daarbij de naam ‘Getouwstraat’. De sociale economiebedrijven zijn gevestigd in het oostelijk gedeelte van de fabriek en nauw samenwerken op vlak van mobiliteit, aankopen en energie. Het OCMW blijft opereren vanuit het westelijk gedeelte van de voormalige fabriek.
Er is meer
Binnen het stadsvernieuwingsproject Het Getouw is de herbestemming van de UCO-fabriek slechts één van de projecten van sogent.
In het voormalige Balenmagazijn, dat volledig werd gerenoveerd naar het ontwerp van TRANS architectuur, worden alle gemeenschappelijke functies van het bedrijventerrein gecentraliseerd: vergaderzalen, polyvalente ruimtes, een bedrijfskeuken en een sociaal restaurant. Het gebouw staat ook ter beschikking van de buurt voor allerlei wijkondersteunende activiteiten.
sogent bouwde op de site ook een centraal parkeergebouw.
Samen met de aanleg van het Bloemekenspark (een uitvoering van de Stad), wordt het uiteindelijke resultaat een site die terug gonst van de economische bedrijvigheid, met werk voor ruim 900 werknemers.